piątek, 8 lutego 2013

Historyczne granice Dolnego Śląska

W internecie można natrafić na wiele map Śląska oraz jego poszczególnych części składowych. Najwięcej jest map historycznego Śląska utożsamianego z pruską prowincją Śląsk oraz Dolnego Śląska utożsamianego z Województwem Dolnośląskim. Celowo pomijam tutaj kwestię Górnego Śląska, gdyż nie ma większych problemów z określeniem jego historycznych granic, ponieważ w tej części regionu istnieje silna tożsamość regionalna pielęgnowana przez ludność autochtoniczną. Tak więc wracamy do kwestii Dolnego Śląska. Utożsamianie Śląska z pruską prowincją Śląsk i Dolnego Śląska z pruską prowincją Dolny Śląsk jest delikatnie mówiąc uproszczeniem. Może to wynikać z niewiedzy lub czystej ignorancji i niechlujności osób, które stawiają znak równości między pruską prowincją Dolny Śląsk a historycznym Dolnym Śląskiem.
 
Pewnie zadajecie sobie w tym momencie pytanie w czym tkwi problem? 

Już wyjaśniam:
 
Prawie cały historyczny Śląsk znalazł się w 1742 roku w granicach Królestwa Prus. Władze państwa szanowały ustalony porządek administracyjny i historyczny wytworzony na przestrzeni minionych wieków, ale tylko do 1816 roku. Do tego roku przeprowadzono kilka małych korekt na poziomie powiatów (okręgów). Rewolucyjne zmiany w organizacji regionu zaszły w latach 1808-1816 i przeszły do historii pod nazwą reformy Steina-Hardenberga. Wówczas to Śląsk stał się jedną z pruskich prowincji. Istotnym z punktu widzenia historycznych granic Dolnego i Górnego Śląska stał się rok 1816. To właśnie w tym roku doszło do zaburzenia historycznego podziału Śląska na dwie części.
 Na czym polegało to złamanie podziału na historyczny Dolny i Górny Śląsk ?

Do Dolnego Śląska włączono 1 maja 1816 roku hrabstwo kłodzkie oraz powiaty historycznie przynależne do Dolnych Łużyc (lubański, zgorzelecki, różbarski i wojrowicki). Jednocześnie odłączono od Dolnego Śląska jego historyczne ziemie - powiaty nyski, grodkowski i kluczborski. Ponadto poza granicami pruskiej prowincji Dolny Śląsk  znajdowały się historycznie dolnośląskie powiaty: krośnieński i świebodzińsko-sulechowski, które włączono do prowincji Brandenburgia.

Dlatego też, utożsamianie Dolnego Śląska, czy też całego Śląska z pruską prowincją Śląsk jest wielkim błędem.  
  


            Drugą błędną mapą przedstawiającą historyczny Dolny Śląsk, jest mapa obecnego Województwa Dolnośląskiego. Zwolennicy tak pojmowanego Dolnego Śląska również nie mają „zielonego pojęcia” o historycznych granicach Dolnego Śląska. W tym przypadku problem jest zbliżony do sprawy pruskiej prowincji Dolny Śląsk. Województwo Dolnośląskie nie pokrywa się z historycznym obszarem Dolnego Śląska.

 
Dlaczego ? 

Odpowiedź jest prosta. W skład tego województwa wchodzą dolnołużyckie powiaty: lubański, zgorzelecki oraz powiat kłodzki, który jest odrębną jednostką historyczno-geograficzną tj. ziemią kłodzką. Poza granicami Województwa Dolnośląskiego znalazły się historycznie dolnośląskie: powiat brzeski z wyłączeniem gminy Grodków i Popielów,  powiat namysłowski z wyłączeniem gminy Pokój, powiaty żagański, nowosolski, zielonogórski, krośnieński, świebodziński, wschowski oraz miasto Zielona Góra. Ponadto poza granicami Województwa Dolnośląskiego zostały historycznie dolnośląskie gminy: Rychtal, Perzów, Bralin i Sośnie.
  
Poniżej przedstawiam mapę Dolnego Śląska w jego historycznych granicach:
* kolor czerwony to granice historyczne Dolnego Śląska - uwzględniają ona wszystkie historycznie przynależne do Dolnego Śląska ziemie
   

   
    
   
Poniżej przedstawiam mapę Dolnego Śląska w jego historycznych granicach:


* kolor zielony - uwzględnia ona tylko ziemie leżące na ternie obecnej Polski
   
  
   
   
  

Historyczne granice regionu Śląsk z podziałem na Dolną i Górną jego część:

1) Historyczne granice regionu Dolny Śląsk - KOLOR ZIELONY
2) Historyczne granice regionu Górny Śląsk - KOLOR ŻÓŁTY
     


     

15 komentarzy:

  1. Z całym szacunkiem, ale ziemia lubańska i zgorzelecka to historycznie chyba raczej GÓRNE, a nie Dolne Łużyce...

    OdpowiedzUsuń
  2. Kluczbork na Dolnym Slasku ?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ten komentarz został usunięty przez autora.

      Usuń
    2. Kluczbork historycznie jest dolnośląskim miastem, został włączony do prowincji górnośląskiej po 1818r. tak jak Nysa

      Usuń
    3. Kluczbork należał w XVI w. do Księstwa Opolsko-Raciborskiego Jana II Dobrego, Księstwo Biskupie powstało na przesiece, widnieje na mapie Górnego Śląska z 1625. Dolnośląskość Kluczborka i Nysy nie jest wcale jednoznaczna i oczywista. Podobnie Kłodzko wchodziło w w skład Śląska wielokrotnie przed wojnami śląskimi, pierwszy raz w XIII w. za Henryka Probusa, więc uznawanie, że to absolutnie nie jest Śląsk, również jest naciągane. Uważam, że po 1818 ostatecznie ustalono granicę między Dolnym a Górnym Śląskiem, która wcześniej byłą płynna.

      Usuń
    4. Kluczbork oczywiście jest rdzennym miastem dolnośląskim, przez wieki związanym z wrocławskim zakonem krzyżowców z czerwoną gwiazdą, dopiero pruska polityka pomieszała historię, a komuniści jeszcze lepsi, Bogacica i Lasowice przy Kluczborku to jak Częstochowa na Śląsku.

      Usuń
    5. Ale co jest nie tak z Bogacicą i Lasowicami?

      Usuń
  3. Polecam gorąco stronę poświęconą historii Śląska i tożsamości śląskiej:
    http://arkadiuszkarski.uw.hu/silesiana.html

    OdpowiedzUsuń
  4. O ile dzisiejsza granica z Wielkopolską jest OK to takie bezsensowne twory jak Opolskie i Lubuskie niszczą Dolny Śląsk. To są udawane województwa pierwsze z nich swoją zachodnią część od lat niszczy i traktuje w zasadzie jak zakładników , bo rządzi tam nieprzerwanie MN. Niestety takie niby województwa wyposażono również w propagandowe lokalne media które pierwsze co zrobiły to przegnały reporterów wrocławskiego ośrodka i uprawiają jedynie słuszną propagandę sukcesu tych lokalnych władz. Dajmy na to obraz takiego opolskiego jest wspaniały, tematy o jakiś próbach secesji przygranicznych powiatów marginalizowane, nie wspominając o tragicznej komunikacji i tym, ze opolskie eksportuje bezrobotnych do Wrocławia. Lubuskie to jest dokładnie to samo z drugiej strony- wciskanie kitu o jakiejś samodzielności, potencjale, przyszłości podczas gdy wszyscy wiemy, że to województwo jest potrzebne tylko jego administratorom.
    Tak więc aby Dolny Śląsk był rzeczywiście czymś należałoby zmniejszyć liczbę województw przynajmniej o te 2.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Województwo opolskie i lubuskie funkcjonują jedynie dzięki dotacją rzadowym tzw. janosikowe. Pierwotny projekt reformy administracyjnej z 1998 r. nie przewidywał istnienia tych dwóch małych jednostek. Dobrze napisałes ze wojewodztwa te istnieją tylko dla aparatu partyjno-urzędniczego. To wlasnie dzieki protestom SLD postaly te wojewodztwa bo byly to bastiony postkomunistów.

      Usuń
  5. Autor popełnia zasadniczy błąd - historyczny :) Czym bowiem są historyczne granice Śląska? Są to granice przyjęte na określony moment historyczny. Mamy w artykule krytykę rożnych momentów historycznych, które według autora nie nadają się na mówienie o historycznych granicach i mapkę, którą autor uważa za "prawidłowe" granice ale nie mówi dlaczego i jaki moment w historii przyjął ustalając te granice.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Słusznie, chociaż według historii może też istnieć założenie, że istniały takie granice. Nic pewnego.

      Usuń
    2. Słusznie, ale wlasnie o to chodzi. Ja sobie zamawiam mapę scienną Sląska od Krakowa po swiebodzin,i wszędzie tam gdzie jest dziś województwo dolnośląskie. Bo tak i mam nadzieje ze moja wizja zwycięży.

      Usuń
  6. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
  7. Historyczna granica Sląska opiera się o rzeki Bóbr i Kwise na zachód tych rzek są Łużyce dolne i górne które tam maja równiez wspólna granice (żaden klin ich nie rozdziela)

    OdpowiedzUsuń